معرفی اختصاصی از سایت گردشگری ایران (www.gardeshgariiran.ir)
عکس : اینترنت
چغاميش شهري از دوران پيش از اختراع خط است و قدمت آن به حدود 50 قرن پيش از ميلاد مي رسد. چغاميش را بايد نخستين مرکز در ايران دانست که خط و کتاب، اول بار در آنجا ظاهر شده است. این تپه های ارزشمند که گنجینه تمدن های بسیار است به شماره 487 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده اند.
اما قدیمی‌ترین سند حاضر از دریانوردی ایرانیان سندی است از گل پخته که در حفاری‌های ناحیه چغامیش دزفول به دست آمده و نشان می دهد این گویچه مربوط به دوران قبل از پیدایش خط باشد.این گوی گلی از اکتشافات دو استاد معتبر باستان شناسی یعنی پروفسور “دولوگارز” از دانشگاه شرقی دانشگاه شیکاگو و پروفسور “کانتور” استاد بخش زبان‌های خاور نزدیک دانشگاه کالیفرنیا است.
قديمي ترين سند از تاريخ موسيقي ايران ( و موسيقي جهان ) كه تا كنون به دست آمده مربوط به هزاره چهارم قبل از ميلاد است كه تاريخ موسيقي ايران را به پنج هزار سال قبل مي رساند. مهري كه در چغاميشِ دزفول كشف شده حاوي صحنه اي از اجراي موسيـقي در اين دوره تاريـخي اسـت ( 3300-3100 ق.م )
باستان شناسان امريكاي كاوشهاي خود را در تپه های چغامیش به سرپرستي پروفسور دلو گاز و خانم دكتر ” هلن كانتر ” از اساتید دانشگاه شيكاگو دانشگاه اغاز نمودند. انان توانستند در طول کاوش خود در سالهاي 1961تا 1976 موفق شدند اثار و اشياء ارزنده و توده هاي عظيمي از سفال دورهء پيدايش خط در تپهء چغاميش را کشف نمایند. چُغاميش يكي از مراكز مهم آغاز كتابت و شهرنشيني در ايران به شمار مي رود و تعداد زيادي الواح گِلي ( شمارشي ) و قطعات و ظروف و كاسه هاي سفالي مشهور به ” لبه واريخته ” كه از سفالينه هاي شاخص دوره آغاز كتابت است ، از اين تپه بدست آمده است .
به دنبال كاوش هاي باستان شناسان خارجي در منطقه چُغاميش دزفول مُهري استوانه اي شكل كشف شد كه در نوع خود بي نظير بود . اين مُهر كه متعلق به هزاره ي چهارم قبل از ميلاد است ، كُهن ترين اركستر جهان را نشان مي دهد . ( پرفسور پينهاوس ) دلو گاز يكي از كافشان اين مُهر درباره ي اين اثر ارزشمند باستاني مي گويد : ‹‹ اين نخستين سندي است كه بشر از موسيقي به شكل هُنري سازمان يافته دارد .
شهري از سپيده دم تاريخ
خانم ‹‹ هلن كانتر ›› از اعضاي هيئت عمليات حفاري و باستان شناسي درباره ي كاوش هاي چُغاميش ضمن ايراد يك سخنراني در تهران از تپه ي چغاميش دزفول به نام ‹‹ شهري از سپيده دم تاريخ ›› نام مي برد كه روزنامه خبري صبح يكشنبه 22 مهر ماه 1351 خلاصه اي از سخنراني وي را منتشر نمودند . وي در بخشي از سخنراني خود گفت : ‹‹ توجه انگيزي ….. اين محل كه برخي از نقاط آن حفاري شده است در اين واقعيت نهفته است كه از هفتمين هزاره ي پيش از عصر جديد تا شكوفايي كامل تمدن شوش فرهنگ هايي در اين نقطه بي وقفه جانشين يكديگر بوده اند . اين تپه گنجينه ي كاملي است از اطلاعات و دانستني هاي دوران گذشته اين سرزمين از قاعده تا پايين تپه ، پانزده لايه روي هم قرار گرفته است . در زير خاك زيرين آثاري از فرهنگ و تمدن و مدنيت در 9 هزار سال پيش به چشم مي خورد . ›› ( نگاهي به خوزستان ، 179 )
در واقع اگر بر فرض این تپه را مانند کیکی ببیریم و ان را از بالا به پایین نگاه کنیم به ترتیب به دورانهای مختلف زیر می رسیم :
1 – قبرستان دوره جدید که با توجه به گمانه زنی های انجام گرفته متعلق به اواخر دوران ساسانی بودند.
2 – افته های دوره پارتیها
3 – یافته های دوره هخامنشیان که از آن آثاری جالب توجه بدست آمد همچون گاو کوچکی که بسیار شبیه گاوهای سرستونهای شناخته شده ی هخامنشی شوش بود.
4 – آثار عیلامیان
5 – یافته های دوره ی آغاز ادبیات نیز قابل تامل بودند همچون خانه ها و راه های سفالی آب
6 – یافته های دوره ی شوش میانی که در آن آثار و مجسمه های فراوان یافت شد.
7 – لایه ی مربوط به زمان شوشان قدیم
8 – لایه ی مربوط به دوره ی شوشان آرکائیک یا باستانی
منابع :
تحقیقات باستان شناسان دانشگاه شیکاگو – خانم هلن کانتر و دلوگاز و آقای پروفسور علیزاده
سایت دانشگاه شیکاگو
کتاب تاریخ دزفول احمد لطیف پور
کتاب دزفول در گذر زمان احمد لطیف پور
موزه ملی ایران – موزه ایران باستان
*** مطالب فوق حاصل چند سال تحقیق وعکاسی در مورد شهرستان دزفول هست.
شایان ذکر است که مطالب ارائه شده تماماً از منابع معتبر و هماهنگی با مراجع ذیصلاح تهیه شده اند.
ویرایش و جمع آوری مطالب : محمد آذرکیش
هماهنگی و تایید :
- اداره کل میراث فرهنگی استان خوزستان – خانم افشار
- اداره میراث فرهنگی شهرستان دزفول
- شهرداری دزفول
- موسسه دزفول شناسی
- انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول
*** باتشکر از بر و بچه های خوب دزفول بابت ارسال این مجموعه از جاذبه های دزفول…
دیدگاهتان را بنویسید