آسیاب های بادی یا آسباد ها یکی از نمونه هایی است که گویای این است که بشر خودش را با شرایط محیطی خود وفق می دهد و حد اکثر استفاده را می نماید. منطقه سیستان و خراسان جنوبی محل وزش باد های ۱۲۰ روزه سیستان است ویکی از بهترین مکان ها برای استفاده از انرژی باد می باشد. در مناطق مختلف این منطقه می توان آسباد ها را مشاهده کرد. عکس فوق مربوط به آسباد های روستای خوانشرف در مجاورت شهر نهبندان است. علاوه بر خوانشرف همچنين در روستاهاي چهارفرسخ، رومه، ميغان، همند، و… نيز آسبادهايي وجود دارد كه تمامي آنها داراي مالكين خصوصي هستند.
آسبادها سازه هاي بادي است كه در گذشته به منظور آسياب كردن گندم به كار گرفته مي شد و تا 70 سال پيش در منطقه خراسان جنوبي به ويژه در شهر و بخش هاي نهبندان به خاطر وجود بادهاي 120 روزه مورد استفاده بوده است. اين آسياب بادها برخلاف آسياب گندم اروپايي كه به صورت افقي طراحي شده محورهايي به صورت عمودي دارد.
آسبادها آسيايي هستند كه با نيروي باد مي‌چرخند. دو ديوار موازي به ارتفاع 10 متر كه به فاصله 4 متري هم قرار دارند، ساختمان عمومي اين آسبادها را تشكيل مي‌دهند. در قسمت شمالي اين محفظه پره‌هايي بزرگي وجود دارد كه با كمك نيروي باد مي‌چرخند. چرخش پره‌ها اهرم بزرگ و سنگ زيرين را به حركت درآورده و عمليات آسياب كردن شروع مي‌شود.
نقشه آسبادهاي منطقه نهبندان برگرفته از آسبادهاي سيستان و تقريباً مشابه يكديگر هستند. آسبادهاي خوانشرف در دو طبقه ساخته شده‌اند. فضاي بالايي آن مكاني است كه بزرگترين قطعات آسيا در آن كار گذاشته شده است.
اين فضا از سه طرف محصور و جهت باز آن در معرض وزش باد است. محور آسباد به شكل يك تير ثابت به طول 5/4 تا 5 متر است كه بر سطح آن شكاف‌هايي مستطيل شكل به وجود آمده تا بازوها در آن قرار گيرند. بازو شامل چوب‌هاي موازي هستند كه تيرها را در يك حالت عمودي و در معرض باد نگه مي‌دارند. سنگ آسياب شامل دو سنگ هم‌اندازه مدور است كه سنگ زيرين ثابت و سنگ فوقاني متحرك است. طبقه همكف آس‌خانه نيز شامل انبارهاي نگهداري آرد و گندم و يك رشته پلكان منتهي به طبقه فوقاني است. اين سازه‌ها به دليل نوع كاربرد فاقد تزئين هستند.
دیدگاهتان را بنویسید