گردشگری ایران

مسجد دشتی براآن – اصفهان

مسجد دشتی براآن – اصفهان

براان521

مسجد دشتی که در ساحل جنوبی زاینده رود واقع شده و نمایشی از بناهای تاریخی اسلامی شرق اصفهان را در خود جا داده است. ، روستای دشتی، روستایی است که امروز، از توابع براآن جنوبی محسوب می شود. مسجد جامع دشتی، در روستای دشتی قرار دارد.

براان66

این مسجد که امروزه در کنار جاده آسفالت واقع شده ، در ۱۹ کیلومتری جنوب شرقی اصفهان، در ساحل جنوبی زاینده رود، استقرار یافته است. مثل بسیاری از بناهای شرق حوزه زاینده رود، این بنا نیز فاقد کتیبه است.

براان52

لیکن بر اساس قراین باستان شناسی و معماری، ویلبر تاریخ ساخت این بنا را در حدود سال ۱۳۲۵ م/ ۷۲۵ ه.ق تخمین زده ؛ که همزمان با ساخته شدن بنای مسجد کاج و مسجد ازیران است.

براان762

از مساجدی که در شرق زاینده رود قرار دارد، مسجد دشتی می باشد که شاید بیشترین توجه مقامات رسمی را به خود جلب کرده است. یکی از علل عمده آن، واقع بودن این مسجد در کنار راه آسفالتی است، که اصفهان را به شرق متصل می کند.

براان666

دلیل دیگر اهمیت آن، نزدیکی این مسجد به شهر اصفهان است. در حال حاضر، اطراف این بنا را تا یک متر ـ از سطح زمین به بالا ـ دیوار آجری و ۵/۱ متر دیگر روی آن را نرده آهنی قرار داده اند.

براان55

مسجد دشتی گنبد و فضایی در زیر آن دارد که در قیاس با مسجد کاج، جمع تر و بسته تر است. قطر گنبد ۸/۹ متر ، وایوان جلویی آن ۶/۹ متر عرض دارد . محراب این مسجد، گچبریهایی داشته است ، ولی تا امروز بقدری آسیب دیده که به سختی باز شناخته می شود. این مسجد به شماره ۳۴۷ ، جزء آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

براان766

سازمان میراث فرهنگی ایران، تاریخ ساخت مسجد دشتی را قرن هفتم هجری ثببت کرده است، لیکن دکتر هنرفر آن را متعلق به قرن هشتم هجری می داند: “مسجد دشتی که در ساحل جنوبی زاینده رود واقع شده ، از هر جهت شبیه به مسجد کاج که در شمال بستر زاینده رود بنا شده است ، می باشد و قرینه آن است .

براان59

در اطراف این مسجد تاریخی قرن هشتم، بعدا نیز ساختمانهای دیگر ی اضافه شده است که فعلا اثری از انها بر جای نیست و مناره هایی هم داشته که طی نیم قرن اخیر به منظور استفاده از مصالح بنایی عمدا آنها را خراب کرده اند . در این مسجد در حال حاضر ، هیچگونه کتینه و خط دیده نمی شود“ لیکن، رفیعی مهر آبادی اظهار می دارد که زیر سقف گنبد، واژه های :“ الله ”، “ محمد ” و “ علی”، به خط کوفی نقش بسته بود و سال ۱۳۳۵ که تاریخچه ابنیه تاریخی اصفهان تالیف شد، آن کلمات وجود نداشتند. ویلبر درباره نحوه ساخته شدن این بنا ، سخن جالبی دارد : “ از خود بنا می توان به جریان وقایع خاص پی برد .

براا44

در اوج قدرت ایلخانی. تصمیم گرفته شده که در حوالی اصفهان و در کنار زاینده رود ،چندید قریه و قصبه مسکونی احداث گردد . ولا اقل ، رد سه محل عملیات ساختمانی آغاز گردید. و اول، به ساختن مسجد که هسته مرکزی ده را تشکیل می دهد ، اقدام گردید و پس از چندین ماه کار ساختمانی ، یک حادثه سطحی سبب قطع عملیات شد . و سپس کار ساختمان ادامه یافت و تکمیل گردید. بجز آن که همه کتیبه های تزیینی ساخته نشده .

براان5

عدم موفقیت در تکمیل ساختمانها ، ممکن است در نتیجه حوادث محلی یا وضع اقتصادی محلی و یا عدم علاقه اولیای امور محلی یا ملی بوده باشد. سیرو نظر دیگری درباره ساخته شدن مسجد دشتی دارد . “ نزدیک یک مسجد سلجوقی که مسلما چیزی از ان باقی نمانده بود ، ـ غیر از مناره که ام . اسمیت از بین رفتن آن را در سال ۱۹۱۵ م {۱۳۳۳ق} اشاره کرد ـ تصمیم گرفته اند ، مسجدی از همان نوع مسجد کاج بسازند که همان طور ، بر روی یک خاکریز مسطح قرار گرفت و حدود ۵/۱ متر از زمین بالا آمده باشد.

براا3

این کار انجام گرفت ، ولی هیچگاه از ارتفاع ۴ تا ۵ متری بالاتر نرفت . این طور پیش بینی کرده اند که از هر طرف مقصوره و رواق بسازند ، ولی آن هم هرگز ساخته نشد ، بجز یک قطعه از شبستان که در روی بنای غربی مشاهده می شود . بقیه کار همه جا متوقف و بعدها دوباره از سرگرفته شده است .

براان83

خیلی بعدها ، نمازخانه محقری به نمای شرقیی مقصوره تکیه زده ، آثار طاقهایی که تکیه داده بودند ، دیده می شود . تمام انها ، صفوی {۹۰۷ـ۱۱۴۸ ه.ق} هستند . هنگامی که این الحاق انجام می گرفته ، جای دو پا طاق خارجی که در دو طرف طاق محوری دوره مغول {۶۵۶ـ۷۴۴ ه.ق} بودند ، به گونه زمختی گرفته شده اند… در اینکه می خواسته اند قسمتهای اصلی بنای در حال ساختمان را محکم بسازند (قصوره ، ایوانها ، رواقهای طرفین) حرفی نیست ، ولی ما همواره نسبت به آنچه در قسمت شمالی پیش بینی کرده بودند بی اطلاع مانده و نمی دانیم آیا حیاط را مربع یا مستطیل شکل مثل آنچه در کاج است می خواسته اند بسازند.

براان88

زمانهای توقف کار که از بناییها فهمیده می شود ، ناتمام ماندن تزیین و رها کردن کارها ، همه نشانه هایی از یک دوره آشفته اند … خیلی ممکن است که طول مدت کار این بناها که به طور اتفاق و در مراحل مختلف انجام یافته ، به دوازده تا پانزده سال هم کشیده باشد ؛ یعنی تا وقتی که ناحیه اصفهان درگیر مخاصمتهای سلاطین اینجوی شیراز {۷۰۳ـ۷۵۸ ه.ق} و آل مظفر {۵۹۵ـ۷۱۳ ه.ق} بوده است . نقشه اصلی مسجد دشتی، عبارت است از: شبستان گنبددار، راهروهای دو طرف، سر در بزرگ و صحن مقابل آن {ویلبر ، معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانان}

براان3 براان براان1 براان12 براان9 براان98

منبع :رسانه مجازی نگاه


منتشر شده

در

,

توسط

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *