آجیده دوزی (لایه دوزی، پنبه دوزی)

آجیده در فارسی به معنایبخیه زدن، سوزن زدن، خلائیدن سوزن یا درفش یا نشتر در چیزی است (فرهنگ عمید ص ۴۴). آجیده دوزی یعنی دوخت ریز و ظریف بر روی پارچه ای دو لایه با لایه ی نازکی از پنبهدر وسط آن.

آجیده دوزی یا پنبه دوزی نوعی از رودوزی های سنتی ایران است و ریشه یعمیقی در هنرهای سنتی ایران دارد. در باره ی سابقه ی آن اطلاعات دقیقی در دست نیستاما قدیمی ترین مدرک، مربوط به زمان هخامنشیان است به این علّت که قسمت زیرتسمه های تیردان های عصر هخامنشی با یک لایه پارچه پنبه دوزی شده آستر داده می شودتا سنگینی وزن آن باعث آزار شانه ی حمل کننده نشود (کتاب نگرشی بر سوزن دوزی هایسنتی ایران، منتخب صبا، ص ۱۰۴). از آن دوران به بعد نمونه های متعددی در حجاری هایدوران اشکانی و ساسانی به چشم خورده و همچنین در دوره ی اسلامی تا زمان صفوی ایندوخت از رواج نسبی برخوردار بوده که در این دوران و همچنین در زمان های افشاریه،زندیه و قاجاریه هنرمندان آجیده دوز برای رویه ی پارچه قلمکار نقشی ریز انتخابمی کردند و آن را به آجیده دوزی می کردند و این نوع دوخت بیشتر برای تزیینرو بالشی، لحاف، رو تختی، البسه، کلاه های درویشی، بقچه سوزنی ( نوعی زیراندازاست که در زمان های گذشته وقتی به حمام می رفتند همراه خود می بردند و بعد ازاستحمام برای پوشیدن لباس ها آن را زیر پای خود پهن می کردند)، سجاده، روانداز و … استفاده می شده و نقوش مختلفی توسط این دوخت روی پارچه ایجاد می شود.