بررسی توانمندی‎ها و راهکارهای توسعۀ گردشگری روستایی در بخش کهک استان قم

نویسندگان

1سیمین تولایی؛ 2وحید ریاحی ؛ 3حسن افراخته؛ 4احمد شعبانی
1استاد جغرافیا و برنامه‎ریزی شهری، دانشکدۀ علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی
2استادیار جغرافیا و برنامه‎ریزی روستایی، دانشکدۀ علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی
3استاد جغرافیا و برنامه‎ریزی روستایی، دانشکدۀ علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی
4کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‎ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی

چکیده

گردشگری روستایی در استان قم که قابلیت ویژه‎ای در گردشگری مذهبی دارد، پدیده‎ای نامتعارف جلوه می‎کند، اما این استان با داشتن 88/93 درصد شهرنشینی، دارای آلودگی‎های هوا و حاشیه‎نشینی و اسکان غیر رسمی در شهر قم است که در گرایش شهروندان به گردشگری روستایی مؤثر است. بخش کهک قم با روستاهای ییلاقی، از مقاصد شهرنشینان برای گردشگری روزانه و گاه موقت چندروزه است. روستاهای مورد بررسی با وجود جاذبه‎های طبیعی و انسانی در بُعد منطقه‎ای، نتوانسته‎اند از فرصت گردشگرپذیری موجود برای توسعۀ گردشگری روستایی و درنهایت توسعۀ روستا موفق عمل کنند. پژوهش پیش رو با استفاده از روش پیمایشی، کتابخانه‎ای و مطالعات میدانی و با در نظر گرفتن دیدگاه سه گروه مشارکت‎کننده (گردشگران، مسئولان و خانوار ساکن)، راهبردهایی را برای توسعۀ گردشگری روستاهای هدف ارائه کرده است. جامعۀ آماری پژوهش شامل 874 خانوار ساکن، بیش از 10000 نفر گردشگر سالانۀ روستاهای مورد مطالعه و 25 مسئول در زمینۀ گردشگری است که با استفاده از نمونه‎گیری کوکران 267 نفر از ساکنان روستا، 306 نفر گردشگر و 25 مسئول برای جامعۀ نمونه انتخاب شده‎اند. یافته‎های پژوهش، کمبود زیرساخت‎های لازم، ازجمله مکان‎های اقامتی، پذیرایی، رفاهی و ضعف مدیریت درزمینۀ توسعۀ گردشگری را نشان می‎دهد. بررسی نتایج و تحلیل‎ها از افزایش آسیب زیست‎محیطی، به‎دلیل نامناسب بودن عوامل زیرساختی و ضعف سرمایه‎گذاری در این بخش برای استفاده از آثار مثبت گردشگری روستایی در پیشبرد توسعۀ روستایی حکایت دارد.

کلیدواژگان

استان قم؛ بخش کهک؛ توسعۀ پایدار روستایی؛ گردشگری پایدار؛ گردشگری روستایی؛ مدلSWOT