هرچند که هدف اولیه مقاصد از رقابت، دلایل اقتصادی و جذب مخارج گردشگری است، سایر انگیزه ها ممکن است مبنای توسعه توریسم باشند. برای مثال، توریسم بین المللی فرصتی برای نمایش یک کشور به عنوان مکانی برای زیستن، تجارت با آن، سرمایه گذاری کردن و انجام مبادلات بازرگانی ایجاد می کند. همچنین ممکن است به خاطر دلایل سیاسی، بر غرور ملی تکیه شود.
به صورت روزافزونی، با روش های سنجیده مدیریتی، تلاش هایی برای کمک به حفظ منابع اکولوژیکی و فرهنگی انجام می شود. به عنوان مثال، توریسم می تواند انگیزه اقتصادی قدرتمندی برای حفاظت از حیات وحش آفریقا در مقابله با صید غیرقانونی، یا برای تشویق ساکنان محلی به دنبال کردن فرهنگ سنتی خود و تلاش به منظور جلوگیری از مهاجرت بی رویه شهروندان کشورهای جهان سوم به کلان شهرها باشد. گردشگری همچنین می تواند به بهبود درک بین المللی و پیشبرد صلح نیز کمک کند و از آن می توان به عنوان ابزاری برای دستیابی بیشتر به اهداف سیاسی بین المللی یک کشور استفاده کرد. این تعدد اهداف، درک مفهوم رقابت پذیری مقاصد را مشکل می کند. مساله پیچیده دیگر، نحوه اختصاص منابع و بودجه به صنایع و بخش های مختلف اقتصادی یک کشور است.
توان رقابت در هریک از بخش های اقتصادی، از جمله گردشگری، از طریق اختصاص منابع به آن قابل بهبود است. شاید این امید وجود داشته باشد که فرآیند اختصاص منابع براساس منافع و رفاه کلی ملت انجام شود، اما هیچ تضمینی برای این موضوع وجود ندارد. برخی از بخش ها توان بیشتری در لابی کردن برای کسب حمایت دولت را دارند. به عنوان مثال، بخش های کشاورزی و نفتی معمولا توان متقاعدسازی بیشتری نسبت به بخش گردشگری برای تاثیرگذاری بر سیاست های دولت را دارند. به رغم این مشکلات، به نظر می رسد که منطقی باشد تا بهبود اقتصادی بلند مدت را به عنوان معیاری در کنار آنچه مقاصد از آن به عنوان رقابت پذیری می شناسند، به کار رود. یک دید بلند مدت به ما کمک می کند تا بتوانیم طیف گسترده ای از هزینه ها و مزایای اقتصادی تصمیمات را در نظر بگیریم.
گردشگری نوین، گردشگری سنتی
برخی از صاحب نظران، استراتژی محور بودن مقاصد گردشگری را به منظور نیل به گردشگری «نوین» لازم می دانند. توریسم عمده یا «سنتی» درگیر عملیات تولید محصولات گردشگری استاندارد شده و متمرکز در یک منطقه است، اما توریسم نوین دارای ویژگی های انعطاف پذیری، ثبات، و فردمحوری است. امروزه گردشگران به طرز بارزی از گذشته متفاوت هستند. آنها تجربه بیشتری دارند، «سبزتر» هستند، انعطاف پذیرتر و مستقل ترند و به کیفیت اهمیت بیشتری می دهند و همچنین راضی کردن آنها دشوارتر از قبل شده است.
از این رو عنوان می شود که برای دستیابی به مفهوم گردشگری نوین لازم است تا استراتژی های رقابتی مناسبی در دستور کار مقاصد و دولت قرار گیرد. به این دلیل که:
همه مزایای رقابتی، دیگر طبیعی نیستند.
گردشگری یک صنعت بی ثبات، حساس و به شدت رقابتی است.
در این صنعت تحول و تکاملی سریع در حال وقوع است و قواعد بازی برای همه در حال تغییر است.
آنچه بر سر آن رقابت می شود، تنها گردشگری نیست، بلکه اقتصادهای وابسته به گردشگری است.
توسعه و بقای آتی اقتصادهای مبتنی بر گردشگری تنها وابسته به این صنعت نیست، بلکه وابسته به تمام بخش خدمات است.
در مجموع به عقیده صاحب نظران می توان چهار اصل کلی برای مقاصدی که می خواهند از توان رقابتی بالاتری برخوردار شوند، مطرح کرد: (۱) اولویت دادن به محیط زیست؛ (۲) توجه به گردشگری به عنوان یک بخش رهبر و مبنای توسعه اقتصادی؛ (۳) توانمندسازی کانال های توزیع بازار و (۴) ایجاد یک بخش خصوصی پویا. هر چند تمامی این موارد ارزشمند هستند، اما ممکن است این سوال به ذهن متبادر شود که آیا با توجه به این موارد می توان از بهبود توان رقابتی مقاصد اطمینان حاصل کرد؟ در جواب باید گفت که این اصول، بسیار کلی و گسترده هستند و برای استفاده مدیریتی از آنها نیاز است که به درکی عمیق تر از شرایط و وضعیت رقابتی مقاصد دست یافت و با توجه به ویژگی های هر مقصد یا بخش گردشگری به عنوان یک کل اقدام به تصمیم گیری و تعیین استراتژی های رقابتی کرد. مفاهیم مزیت نسبی و رقابتی یک بنیان تئوری مستحکم برای ایجاد یک مدل توسعه به منظور افزایش توان رقابت مقاصد مهیا می کند. اما هیچ تئوری تجارتی به تنهایی نمی تواند تمامی پیش فرض ها و متغیرهای متحمل برای توسعه را در نظر گرفته و تحت پوشش قرار دهد. لازم است که برای درک کامل و در نظر گرفتن شرایط و متغیرهای مختلف تاثیرگذار از جنبه های مختلف، با استفاده از نظرات مختلف اندیشمندان این حوزه تصمیم گیری شود. از این رو لازم است بدنه ای انعطاف پذیر از تحلیل ها ارائه شود که بتوان براساس آن مطالعات مختلف را پیش برد.
مترجم: مهدی نیکوئی
دیدگاهتان را بنویسید