کلیسای مار سرگیز

 کلیسای مار سرگیز زیارتگاه مسیحیان

این کلیسا در دامنه ‌کوه سیر در 12 کیلومتری غرب شهرستان ارومیه واقع و دارای ارزش مذهبی زیاد است و زیارتگاه عموم مسیحیان،اعم  از آشوری و ارامنه است. 

این بنا یکی از آثار سنگی استان بوده و تمام دیوارها و سقف آن را با سنگهای نامنظم بصورت بسیار ماهرانه و در نهایت استحکام ساخته اند . بنا از دو قسمت تشکیل یافته است که شامل ورودی نسبتاً کوتاه و سالن اول نیایش و محراب و اطاقهای اطراف آن می باشد . و قسمت بعدی سالن دیگری است که بموازات سالن اول و اطاقهای کوچکی که به پشت محراب ارتباط دارند قرار گرفته است

نمای داخلی هر دو سالن ساده بوده و با اندود گچ پوشانده شده و رنگ آمیزی گردیده است . پوشش سالنها بصورت طاق و گهواره ای و بفرم نیم بیضی و یادآور معماری دوره باستان می باشد. در قسمت پشت ساختمان کلیسا و متصل به آن فضای کوچکی قرار دارد که شامل یک اطاق و دخمه ای در زیر آن می باشد که به منزله چله خانه کلیسا محسوب می شود .

نام اصلی این کلیسا مارسرگیز می‌باشد. مارسرگیز از کلمه مار به معنی حضرت یا صاحب و سرگیز لغت یونانی سن جرج می باشد که در واقع محل دفن مارسرگیز است . این کلیسا که زیارتگاه مسیحیان می باشد با توجه به سبک معماری و مندرجات کتب مورخین آشوریها بنائیست مربوط به دوره قبل از اسلام که در زمان خسروپرویز به مناسبت غلبه ایرانیان به رومیان توسط زوجه اش شیرین ساخته شد .در زمان ساسانیان، به امر زن مسیحی خسرو پرویز پادشاه ساسانیان، به نام شیرین بنا شده است. به روایتی نقل می‌‌کنند که در زمان «ماکسی میانوس» – امپراطور روم (210 الی 230 میلادی) – کسی به نام سرکیس که از رجال برجسته دربار بوده، به علت گرویدن به آئین مسیح مورد خشم و غضب امپراطور قرار می‌گیرد و با بی‌اعتنایی به فرمان امپراتور که مبنی بر ترک آئین مسیح و بازگشت به کیش بت‌پرستی بود،‌ هفتم اکتبر 215 میلادی به قتل می‌رسد.
در زمان خسرو پرویز نبردی سخت بین ایرانیان و رومیان در گرفت. شیرین، ملکه‌ پادشاه که دختر پادشاه ارمنستان هم بود، نذر کرد که اگر شاه ایران بر رومیان غلبه نماید کلیسایی به نام مارسرکیس بنا نهد و چون رومیان مغلوب شدند و قسمت بزرگی از مناطق آذربایجان و ارمنستان به تصرف ایرانیان درآمد، شیرین کلیسای مارسرکیس را در کوه سیر بنا نهاد.
این بنا دارای دو سالن مجزا است که به وسیله دخمه‌ای به هم اتصال یافته است. از این دو سالن، یکی محل وعظ و دیگری محل نیایش و دعاست. هر دو سالن از دو محفظه و پنجره نور می‌گیرند، با این وجود داخل آن تقریباً تاریک است.
کلیسا دارای دو در ورودی کوچک است که منتهی به این دو سالن می‌شود. مسیحیان جهان اعتقاد زیادی به آن دارند .