گویش محلی کرمانشاهی

زبان اهالی کرمانشاه کردی است ، زبان کردی خویشاوند نسبی زبان فارسی است زیرا اشتراک قواعد دستوری و ذخیره لغوی زبان‌های ایرانی نتیجه خویشاوندی نسبی آنها است . زبان کردی که شاخه ای از زبان شمال غربی ایرانی میانه است به علت داشتن ادبیات مکتوب اهمیت خاصی دارد . با این حال نفوذ زبان‌های دیگر در این زبان قابل توجه است . زیرا از زبان‌های عربی ، ارمنی ، ترکی و فارسی لغات بسیار در آن راه یافته است .

سابقه تاریخی کردها و پراکندگی آنان موجب پیدایش گویش‌های بیشماری شده است که از جمله آنها عبارتند از :

ـ گویش کردی کلهری :

این گویش کردی بیشتر در میان افراد کلهر مورد استفاده واقع می‌شود و مناطقی که تقریباً با این گویش سخن می‌گویند شامل ایلات زنگنه ، سنجابی ، احمدوند ، بهتوری ، نانکلی ، پایروندها ،‌اهالی قصرشیرین ، سرپل ذهاب ، قلخانی ، کرندی ، قلعه زنجیری‌های ساکن کرمانشاه ، صحنه و مردم دینور است . با این تفاوت که تلفظ و لغات مردم کلهر اصیل‌تر و در سایر نقاط با توجه به همجواری با گویش‌های دیگر کلمات تغییر یافته است .

ـ گویش کردی اورامی :

اکثر مردم دو ایل بزرگ لهونی در منطقه اورامان جنوبی در کرمانشاه و همچنین طوایف اورامان تخت و اورامان رزاب در حوالی کردستان و نیز ایل بزرگ باجلان که تعدادی از آنها در دشت ذهاب و بسیاری در حوالی خانقین زندگی می‌کنند . چندین روستا در منطقه گوران و تمامی مردم کندوله در دینور به این گویش تکلم می‌کنند .

ـ گویش کردی سوراانی :

طوایف متعدد جاف جوانرود و تعدادی از طوایف مهاجرگوران ، مردم دشت ذهاب و جیگیران ، سراسر بخش روانسر و تیره هایی از اهالی سنجابی با این گویش سخن می‌گویند . این گویش شیوه ساده ای از کرمانج است .

ـ گویش لکی :

اهالی هرسین ، طوایف کاکاوند ، بالاوند ، جلالوند و عثمان وند به این گویش تکلم می‌کنند . این گویش آمیخته ای از گویش کردی کلهری و لری است . همچنین لغاتی از گویش اورامی نیز دارد .

علاوه بر گویش‌های کردی ، مردم کرمانشاه به زبان فارسی کرمانشاهی و مردم سنقر به زبان ترکی تکلم می‌کنند . لهجه فارسی کرمانشاهی خاص این دیار است . این لهجه از لحاظ ضرب المثل غنی است و واژگان کردی دگرگون شده با پرداخت در جملات فارسی کرمانشاهی ، جان می‌گیرد و کاربرد می‌یابد .