شهر توریستی سی‌سخت

شهر سی‌سخت در دامنه کوه دنا بلندترین کوه رشته‌ کوه زاگرس واقع است به لحاظ داشتن جاذبه های دیدنی وچشم اندازهای حیرت انگیز از موقعیت گردشگری خاصی در استان و کشور بهره مند است.سی سخت دارای پیشینه تاریخی بسیار قدیمی است و سابقه سکونت در شهر سی سخت به قبل از اسلام برمیگردد. وجه تسمیه سی سخت را این طور بیان می کنند: در زمانی که کیخسرو پادشاه کیانی ایران به همراه ۳۰ تن از پهلوانان خود از جمله بیژن از راه تل خسرو که قبل از شهر یاسوج و تقریبا در ۴ کیلومتری یاسوج واقع شده به یکی از روستاهای فعلی سی سخت به نام کوخدان که در قدیم به کومه دان مشهور بوده، میرسند، شب را در آنجا توقف کرده و صبح روز بعد پس از عبور از سی سخت، کیخسرو از یارانش جدا شده. یاران کیخسرو در گردنه ۴۰۰۰ متری دچار برف و سرما گردیده و بر اثر برف و سرما و کولاک از بین رفته اند به همین دلیل این گردنه را به یاد بیژن پهلوان نامی لشکر کیخسرو، بیژن و این دیار را سی سخت نامیدند، یعنی جایی که سی مرد سخت از سرما و کولاک برف از دنیا رفته اند. از طرفی آثار سفالی تمدنهای قدیمی در حفاریهای این شهر به وفور یافت شده است، گورهای انسانی با قدمت ۳۰۰۰سال قبل از میلاد در این شهر اخیرا کشف گردیده. در تل اسپید آثاری از هزاره اول تا دوره ساسانی و تا دوره صفوی شناسایی شده و این تپه در آثار تاریخ ملی به ثبت رسیده است. همچنین تل قلات که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده  دارای آثاری از دوران سلجوقی تا قاجاریه است.سابقه روستایی سی سخت به ۱۳۵ سال قبل برمیگردد و در سال ۱۳۶۲ به جمع شهرهای کشور پیوست این شهر سالانه شاهد بازدید گردشگران داخلی و خارجی فراوانی است.

نام شهر توریستی سی سخت ،یاد آور استوره ها و حماسه های ایرانی است.این شهر زیبا و جذاب در دامنه ی دنای سرافراز قرار دارد.طبیعت دلنشین و وجود آثار باستانی ،شهر سی سخت را از مهمترین نقاط گردشگری کشور نموده است.این سرزمین وصف ناشدنی،عظمت خالق باری تعالی را جلوه گر و به عینه به اثبات رسانده است.از سرچنار تا نرماب تا سادات محمودی،از کوه گل،دشتک دنا و دامنه های بیاره و کوخدان تا کریک و پل تاریخی پاتاوه و آبشار بهرام بیگی ،زیبایی جمال خداوند را نشان می دهند.این شهر ، آینه جمال الهی بر این کره ی خاکی است.باغات انگور،سیب و گردو،رویش گیاهان خودروی خوراکی و گیاهی،زیست انواع حیوانات و پرندگان ،خزندگان و دوزیستان و آبزیان و تابلویی زیبا از آفرینش را خلق نموده اند.چشمه ساران خروشان و جوشان،مردم صبور و قهرمان و مهربان و همه و همه لذت خوش به هر بیننده و گردشگری می دهد که هرگز از ذهن و روح و روانش نمی رود. همه ی این زیبایی ها ی وصف ناشدنی، باعث شده که از سراسر کشور و از سایر نقاط جهان هر ساله و در تمام طول سال این شهر پذیرای علاقه مندان به طبیعت باشد.شهرسی سخت،همچون تابلویی زیبا،در دل درختان بلوط و باغان سیب و انگور در دامنه کوه دنا جلوه گری میکند. فاصله ی شهر توریستی سی سخت تا مرکز استان 35 کیلومتر است،این شهر توریستی و دل ربا به لحاظ داشتن جاذبه های دیدنی و چشم انداز های حیرت انگیز از موقعیت گردشگری خاصی در استان و کشور بهره مند است. بر بالای شهر،دنای سرافراز همیشه  پر از برف است و دامنه های بکر آن زیستگاه جانوران و رویشگاه درختان ودروی خوراکی و دارویی است.ارتفاعات دنا ،کوهنوردان را به خود جذب می کند و طبیعت قهار ،اما پر از مهر آن طبیعت دوستان و گردشگران را به سوی خود فرا می خواند.شهر توریستی سی سخت با 8 هزار نفر جمعیت کنونی از قدمت تاریخی برخوردار است بطوریکه بر اساس مطالعات باستانشناسی تپه قلات،تل اسپیر و قلعه کهنه هویتی بیش از 4000 سال تمدن و سکونت را در کارنامه خود دارد.

جاذبه‌های طبیعی سی‌سخت را می‌توان در آبشارها، چشمه‌ها، کوه‌ها و دریاچه‌هایش خلاصه نمود. اگر چه در کنار آنها شگفتی‌های طبیعی فراوانی نیز به چشم می‌خورد.

از چشمه های منطقه باید به موارد زیر اشاره نمود:

چشمه میشی: بزرگ‌ترین و پرآب‌ترین چشمه‌اش “چشمه بشو” (Bocu) یا چشمه میشی است که در پایین گردنه بیژن قرار گرفته و آب آن زمین‌های زراعی ده بزرگ سی‌سخت را آبیاری می‌کند.

چشمه سردو: واقع در منطقه کوه گل شهر سی سخت.

چشمه طوف:
مشرف بر شهر توریستی سی سخت. این چشمه در مسیر صعود به قله دنا قرار دارد. این چشمه در تمام فصول سال دارای آبی گوارا و خنک می‌باشد.

چشمه تاگی:
دارای آبی خنک و گوارا که عطش کوهنوردان را بر طرف می‌کند. از آب این چشمه برای آبیاری باغ‌های انگور و سیب و گردوی منطقه کلنجه استفاده می‌شود.

غار یخی:

غار یخی که در خط الرأس مرکزی رشته کوه دنا واقع گردیده یکی از جاذبه های گردشگری در زمینه کوهنوردی است. این غار در ارتفاع 3850 متری از سطح دریا بین دو قله معروف بیژن و قاش مستان از سری قلل دنا قرار دارد. درون غار ستونی از یخ به ارتفاع 10 متر و قطر 4 متر دیده میشود. پایین تر از آبشار، گنبدی یخی که از ریزش آب سقف بوجود آمده قرار دارد. در انتهای غار دریاچه زیبایی مملو از قطعات یخ شناور مشاهده میشود که بسیار جالب است. بازدید از این غار به دلیل انبوه یخچال در این منطقه در اواخر فصل بهار و اوایل تابستان انجام میشود که احتیاج به وسایل فنی دارد و بدون طناب، ورود به این غار غیرممکن است. بهترین و زیباترین مسیر رسیدن به غار از مسیر سی سخت میباشد. غار یخی یکی از زیباترین غارهای ایران است که در مرداد سال 1346 کشف شده است. این غار سالانه پذیرای علاقمندان فراوانی از غارنوردان و کوه نوردان داخلی می باشد، ویژگی بارز این غار وجود قندیلهای یخی در تمام فصول سال خصوصاً فصل تابستان در دیواره های آن می باشد.

آبشار دره ناری:

در 6 کیلومتری جنوب منطقه امن حفاظت شده دنا با موقعیت طبیعی ویژه و ارتفاع تقریبی 40 الی 70 متر و آب نسبتاً فراوان خصوصاً در فصل بهار منظره بسیار جالبی را بوجود می آورد.

آبشار توف شاه:

درفاصله 10 کیلومتری ارتفاعات جنوبی منطقه امن حفاظت شده دنا با فاصله 5/2 کیلومتری از آبشار دره نادری با موقعیت بارز و منحصر به فرد در ارتفاعات صعب العبور و با ارتفاعی حدود 100 متر در موقعیت جنوب غربی قله مورگل دنا واقع گردیده است.

رشته كوههای دنا:

رشته كوه دنا به عنوان رفیع ترین قلل زاگرس به طول تقریبی90 كیلومتر مربع  دومین منطقه كوه خیز ایران از لحاظ كوههای با ارتفاع بلندی بالای 4000 متر پس از منطقه تخت سلیمان و علم كوه در كشور می باشد و قله قاش مستان ( بیژن 3) با ارتفاع 4435 متر بلندترین قله رشته كوه زاگرس است و حوض دال با ارتفاع 4365 متر پرصعودترین قله دنا میباشد. رشته كوه دنا از شمال تا جنوب شرق كشیده شده است و براساس ارتفاع گیری، 47 قله بالاتر از 4000 متر تاكنون در این رشته كوه شناسایی شده است، پس از قله قاش مستان ، قله مورگل(4425 متر)، قزل قلعه(4378 متر)،   حوض دال مرکزی( 4365 متر)، سه قپ آسمانی یا بیژن 2( 4350 متر)، کل قدویس( 4341 متر) و ماش یا بیژن 1( 4340 متر) به
ترتیب بلندترین قله های دنا میباشند. دنا دارای ارزشهای كم نظیری است و  به جرأت می توان گفت یكی از معدود نقاط با ارزش جهان است. تنوع پدیده های بارز زمین شناسی و زیستی، دنا را به موزه ای عظیم و زنده از گیاهان و جانوران و تمام پدیده های زمین شناسی تبدیل كرده است.

مسیرهای صعود:

دنا بهشت کوهنوردان است و کوهنوردان می توانند از هر دو جناح جنوبی و شمالی به قله های این  بهشت بی مانند صعود کنند. چون جناح جنوبی را در بیشتر قسمت ها دیواره های عبور ناپذیر در بر گرفته، جناح شمالی برای صعود مناسب تر است. با این حال مسیر صعود به حوض دال مرکزی و قاش مستان در جبهه مرکزی دنا از جناح جنوبی نیز ممکن است. برای رسیدن به حوض دال باید از مسیر سی سخت تا گردنه بیژن از مجرای دره سیچانی بگذریم و به جان پناه پی دنی که به فاصله 3 ساعت زیر قله دنا قرار دارد برسیم. مسیر دیگری نیز از شهر سی سخت شروع میشود و در قسمت شمال غربی سی سخت به دره بزکش و از آنجا به جان پناه میرسد. هر دو مسیر به فاصله یک روز   رفت و برگشت از مبدا صعود ، قله را در دسترس قرار میدهند.

گردنه ها و تنگ ها: معروفترین گردنه ها در جبهه شمال غربی، گردنه میمند با ارتفاع 2560 متر و در جبهه جنوبی، گردنه بیژن بزرگ با 3200 متر ارتفاع وجود دارند که هر دو این مسیرها دارای جاده ماشین رو هستند و گردنه بیژن مرتفع ترین گردنه ماشین رو در کشور میباشد.

کوه گل: 
در دامنه قلل شرقی دنا، در تنگ زیبای كوه گل و مشرف بر چشمه، تعداد 2 دریاچه ( برم) وجود دارد. بزرگترین دریاچه، “برم سبز نام” دارد كه آب آن از چشمه های كف دریاچه تأمین می شود و دریاچه كوچكتر” برم مورسلطانی” نام دارد. بهترین فصلبازدید گردشگران عزیز فصول بهار و تابستان بوده و زیبا ترین موقع آن در اردیبهشت ماه است.

منطقه گردشگری دشتک سی‌سخت

دشتک سی‌سخت  در8 کیلومتری غرب شهر توریستی سی‌سخت  در دامنه کوه دنا واقع شده است. دشتی سرسبز با طبیعتی روح انگیز ومکانی جهت تفریح وبازی های محلی وبا طبیعت بکر که اطراف آن از چنمزارهای طبیعی، درختان تنومند بلوط، بنه، بوته های خوشبو، گیاهان وحشی پوشیده است ونمایی از چهار قله اصلی دنا، قزل قله، برج آسمانی،مورگل و قاش مستان را بر فراز خود دارد. این دشت زیبا در فصل بهار و تابستان پذیرای خیل عظیمی از مسافران و گردشگران داخلی وخارجی است.

کمپینگ اقامتی، تفریحی بندان

 این مجموعه در مسیر جاده گردشگری کوه گل و گردنه بیژن در فاصله 2 کیلومتری شهرسی‌سخت واقع شده است و با برخورداری از چشم انداز بی نظیر ارتفاعات دنا  مکانی است که امکانات شهری و جاذبه حضور در کوهستان را با هم در خود دارد.

سوغات سی‌سخت

محصولات متنوع در دامنه دنا به ویژه عسل طبیعی، داروهای گیاهی، کشمش، گردو، آبغوره، کشک، انواع حبوبات و روغن ‌های محلی مرغوب و دیگر محصولات متنوع سوغات‌ های این شهر برای گردشگرانی است که این فصل سال را برای سفر به سی سخت انتخاب می کنند.