چاه غار بگلیجه،همدان
موقعیت
غار بگلیجه در موقعیت جغرافیایی N345049 E484227 در استان همدان واقع است. چاه غار بگلیجه در استان همدان و در 23 کیلومتری شرق شهر همدان و 7 کیلومتری شمال روستایی موسوم به سرخ آباد واقع است.
معرفی
در گویش مردم منطقه قرار گیری چاه، «بگ» به معنای بزرگ و «لیج» به معنای پرتگاه و سرازیری است. به این ترتیب «بگلیجه»، «سرازیری بزرگ» یا «پرتگاه بزرگ» معنی میدهد. از قدیم چاه غار بگلیجه برای اهالی روستای دنگل کاریز و سرخ آباد شناخته شده و محلی برای دام گذاری و صید کبوتران چاهی بوده است. چاه در دامنه جنوبی کوهی به نام قزل قیه (سنگ سرخ) و در زیر قله آن قرار گرفته و دهانه آن از فاصله 500 متری قابل دیدن است.
ساختمان
میله اصلی چاه 24 متر عمق دارد و دهانه آن در ارتفاع 2000 متری از سطح دریا واقع شده است. دهانه چاه تنگ است. میله اصلی چاه در ابتدا به عمق یک متر به تنگی دهانه چاه است و از آن پس تا انتها گشاد میشود و به طور متوسط 4 تا 5 متر قطر میگیرد. کف این چاه به شکل دایره است و قطری برابر با 7 متر دارد. کف چاه با شکافی به عمق 10 متر که باید با سنگ نوردی تنورهای پیموده شود، به تالار گنبد مانند شماره یک میرسد. تالار گنبد مانند شماره یک، 10 متر قطر دارد و محل انشعاب دهلیزهای متصل به تالارهای دیگر است. این محوطه از یک گنبد مخروطی شکل به ارتفاع 15 متر تشکیل شده، که سراسر بدنه آن از آبشار سنگ و ستون و چکندههای مختلف پوشیده است. از تالار شماره یک با عبور از دهلیزی 10 متری به تالار شماره 2 میرسیم. سراسر بدنه این تالار پوشیده از چکنده و آبشار سنگ است.
با گذر از دهلیزی دیگر از تالار شماره یک به تالار شماره 3 پا مینهیم. وسعت این تالار حدود 40 متر مربع است و در انتهای آن شکافی پوشیده از غارسنگ وجود دارد و احتمالاً در پشت شکاف، تالارهایی دست نخورده و زیبا قرار دارند، اما برای رسیدن به آنها شکاف سنگی باید شکسته و باز شود. در اواسط دهلیز بین چاه و تالار شماره یک، دهلیزی قرار گرفته که طول آن حدود 20 متر است و به تالاری بزرگ با وسعت حدود 60 متر مربع ختم میشود. در انتهای این تالار گودال آب زلالی به قطر 2 متر و عمق 5/0 متر قرار گرفته است که زیبایی ویژهای به تالار میبخشد. سراسر بدنه این تالار پوشیده از غارسنگهای ظریف و بلورین است. میله چاه از ابتدا تا انتها پوشیده از ستونهای پیچیده به هم و آبشار سنگ و در بعضی بخشها نیم مخروطهای کوچک است که همگی بر اثر لغزش قطرههای آب محتوی کلسیم بیکربنات روی بدنه چاه و فراهم شدن شرایط برای رسوب گذاری کربنات کلسیم پدید آمدهاند.
پیدایش غار
1. با توجه به حوضه آبگیر حقیر منطقه قرارگیری چاه؛
2. وجود چاههای مخروطی شکل هوایی درونی؛
3. وجود کریستالهای فراوان که بخشی از آنها از غار بیرون برده شده است و به مقدار فراوان در چاههای هوایی وجود دارند.
چشمهای ماگمایی همراه گازهای درونی در این بخش از کوه قزل قیه نفوذ کرده و اسکلت اولیه غار را ساخته است، سپس بنا به عوامل درون زمینی، چشمه ماگمایی به تدریج از فعالیت باز ایستاده و در این دوره سکون نسبی آب، کریستالها زایش یافتهاند و با پایان گیری فعالیت چشمه، آبها از مجراهای کارستی خارج شدهاند و فعالیت آبهای اسیددار فرورو غارسنگهای موجود فعلی را ایجاد کرده است. وجود چشمه آب معدنی دنگل کاریز که آب آن همراه گاز از درون زمین خارج میشود و در چند کیلومتری بگلیجه قرار دارد میتواند پس مانده همان چشمه ماگمایی باشد که زمانی با خروج از دهانه چاه غار را ساخته است. چاههای هوایی بگلیجه هنوز به طور کامل مورد بازدید کوهنوردان قرار نگرفتهاند. امیدواریم کوهنوردان در صورت بازدید از چاههای هوایی از روشهای جدید و ویژه استفاده کنند و هرگز روش کاربرد میخ و رُل را به کار نبندند و با سنگها درگیر نشوند، زیرا کاربرد ابزارهای فوق سبب خرد شدن کریستالها و آسیب دیدن غارسنگهای تُرد و شکننده درون چاههای هوایی خواهد شد.
جاذبههای گردشگری
چاه غار بگلیجه یکی از نادرترین نمونههای چاه در ایران و محلی مناسب برای جلب گردش گران و بازدیدهای عملی و آموزشی است. در تمامی چاهها و دهلیزها هوای کافی همانند فضای بیرون غار موجود است و مشکل تنفسی وجود ندارد. در بدنه و کمرکش چاه ورودی حفرهها، آبشارسنگها، و چکندههای بی نظیر و زیبا وجود دارند که هر بینندهای را مقهور زیبایی و عظمت خود میکنند. فرود و صعود از این چاه باید با نور کافی و بسیار آهسته صورت گیرد تا زیباییها از نظر دور نمانند.
منبع :کویرها و بیابانهای ایران
دیدگاهتان را بنویسید