دیوار تاریخی گرگان

دیوار تاریخی – گرگان

یکی از معروف‌ترین آثار تاریخی گرگان، دیوار دفاعی آن است که با نام‌های سد اسکندر، سد انوشیروان، سد فیروز، و قزل‌آلان (مار سرخ) در طی دوره‌‌های مختلف شهرت یافت.

دیوار دفاعی گرگان از شرق دریای خزر در ناحیه گمیشان شروع و پس از گذر از شمال آق‌قلا و گنبدکاووس به طرف شرق ادامه داشته و در کوه‌های پیش‌کمر، پایان می‌یابد. طول این دیوار 155 کیلومتر است. در حال حاضر، دیوار در فواصل و مسیرهای مختلف، بین 2 الی 5 متر ارتفاع دارد و عرض دیوار حدود 10 متر است. در فواصل مختلف قلعه‌هایی در سمت جنوب دیوار ساخته شده است.

در بررسی‌های هیئت باستان‌شناسی 30 قلعه شناسایی شده که به نظر می‌رسد در مجموع 40 قلعه بوده است. قلعه‌ها اندازه‌های متفاوت داشته که کوچک‌ترین آن‌ها 120×120 متر و بزرگ‌ترین آن‌ها 200×280 متر می‌باشند.

در قسمت شمالی دیوار خندقی قرار گرفته که بیشتر در قسمت میانی دیوار مشهود است. در مورد زمان ساخت دیوار نظرات مختلفی وجود دارد؛ ولی طبق تحقیقات انجام شده و به دلایل متعدد به‌نظر می‌رسد که بنیاد این دیوار در زمان اشکانیان هم‌زمان با حکمرانی مهرداد دوم (124-87 قبل از میلاد) شکل گرفته باشد و بازسازی و تعمیر آن در دوره ساسانیان انجام شده باشد. به خصوص این که هجوم قبایلی همچون سکاها به شمال شرق ایران در دوره اشکانی به‌خصوص زمان مهرداد سوم آغاز شد و این دیوار می‌توانست جهت دفاع در مقابل هجوم آن‌ها باشد.

در حال حاضر دیوار دفاعی گرگان به‌صورت یک رشته تپه کوتاه و ممتد در منطقه خودنمایی می‌کند و هرگونه ساخت و ساز در پیرامون آن ممنوع است.

دیوار گرگان