این اثر در تاریخ ۵ اسفند ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۵۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این پل ها بر روی رودخانه ارس در مجاورت دهستان كیوان بخش خدا آفرین و 80 كیلومتری شمال شهرستان كلیبر، به فاصله حدود 100 متری از همدیگر قرار دارد. در حال حاضر، یكی از پل ها مورد استفاده قرار می گیرد.
در خصوص تاریخ ساخت این پل ها، مدرك مستندی دردست نیست. آنچه از منابع تاریخی و مدارك باستان شناسی برمی آید، از روزگار باستان و در دوره های مختلف، پل های متعددی بر رودخانه ارس زده شده كه قدیمترین آنها متعلق به اوایل هزاره اول قبل از میلاد است؛ اما از پلی با نام خدا آفرین، اولین بار در حدود سال 740 ﻫ . ق در كتاب «نزهه‌القلوب» حمدالله مستوفی یاد می‌شود: «زنگیان چند پاره دیه است و اكنون داخل مردانقم، پل خدا آفرین بر آب ارس، در آن حدود است. بكربن عبدالله ساخت در سنه خمس و عشر هجری (سال 15 هجری)». هر چند در درستی مطلب فوق تردید وجود دارد، اما این امر مسلم است كه خیلی قبل از سال 740 ﻫ . ق پلی با نام خدا آفرین بر روی رودخانه ارس برپا بوده است. به نظر می رسد كه این پل بارها ویران و بازسازی شده است.
پل هایی كه امروزه بر روی رودخانه ارس مشاهده می شود، ظاهرا مربوط به دوره صفویه و قاجاریه است. پل كوچك خدا آفرین كه به صورت نیمه ویران درآمده و بخشی از طاق های آن فرو ریخته، مربوط به دوره صفوی و احتمالا از ساخته های شاه عباس اول است. این پل حدود 120 متر طول، 6 متر عرض، 12 متر ارتفاع و 11 دهانه یا چشمه طاق داشته و برای ساخت آن از سنگ های تراشیده، سنگ لاشه و ملات آهكی استفاده شده است. در حال حاضر، تنها سه دهانه پل باقی مانده و بقیه از بین رفته است.
منبع: www.irandeserts.com
دیدگاهتان را بنویسید