کلات نادری – کلات
کلات نادری در شمال شرقی کشور واقع شده که به دستور نادرشاه جهت اقامت و خزانه برای جواهرات و غنایم در کلات ساخته شده است.
بنیانگذار شهر کلات نادری نادر قلی افشار یا همان نادر شاه سردمدار ایل افشار می باشد، که با رشادت هایی که از خود نشان داد، ایران را از توران حوادث به سلامت خارج کرد و دوران با شکوهی را برای ایران به ارمغان آورد.
نادر شاه فتوحات زیادی داشت و گنج های بسیاری را گرد آورد و بیشتر آنها را برای مصون ماندن از تاراج اشرار در دل کوه های اطراف کلات و دیگر جاه ها به ودیعه گذاشت.
یکی از بزرگترین میراث نادر برای ما همان عمارت یا کاخ خورشید می باشد که به دستور او و به دست معماران هندی (که به اسارت گرفته شده بودند) ساخته شده و با رسیدن خبر مرگ نادر نیمه تمام گذاشته شده است (البته امروزه به همت اداره میراث فرهنگی منطقه ترمیم شده و به یکی از قطب های گردشکری منطقه تبدیل) شده است.
عمارت خورشید مربوط به سال های آغازین به قدرت رسیدن نادرشاه افشار است. عمارت خورشید در سال 1151 هـ.ق ، به دستور نادرشاه جهت اقامت و خزانه برای جواهرات و غنایم در کلات نادری واقع در شمال مشهد، ساخته شده است. عملیات ساخت عمارت در تمام طول پادشاهی ادامه داشته و حتی تا آخرین سال های حیات نادرشاه یعنی سال ۱۱۶۰ هجری قمری در دست ساخت بوده است. این عمارت در وسط باغ بزرگی قرار دارد که شامل یک بنا در سه طبقه است. از بزرگترین گنجینه های آن می توان به الماس کوه نور و دریای نور اشاره کرد.
عمارت خورشید عمارتی هشت ضلعی و سه طبقه است و در میان باغی با جوی ها و خوص های متعدد قرار داشته و به رویت متون دوره قاجار پیش از آن که کاخی برای امری جلیر باشد ، که مدتی را در کلات زیسته اند، مقبره نادر بوده و به دستور وی ساخته شده است. دور تا دور بنا شامل هشت ایوان و دو ورودی است که به اندرونی های متعدد وصل می گردد.
نمای ساختمان با سنگ قهوه ای خوشرنگی تزیین شده که روی سنگ ها، حجاری هایی از نقش گل و میوه های گرمسیری ایجاد شده است، این سنگ ها ظاهراً به دستور نادر از آذربایجان و مراغه بدین محل حمل شده است. در قسمت های شرقی بنا تصویری بر دیوار نقاشی شده و دور تا دور قسمت داخلی نیز با آیات سوره « عم یتسائلون » و نقاشی های داری طلاکاری مزین شده است. زیرزمین تاریک قصر به محل خزانه های نادر و احتمالاً زندان هایی موقتی یا محل دفن اختصاص داشته است و بعد از طبقه هم کف ، 66 ستون سنگی به شکل نیم استوانه طبقه سوم را تشکیل می دهند که شاید ساقه گنبدی باشد که ساخته نشده است.
ارتفاع عمارت در گذشته، حدود 25 متر بوده است اما در حال حاضر به علت خرابی طبقه سوم ، ارتفاع آن بیش از 20 متر نیست. طبقه اول آن 8 ضلعی است که آن را روی چهار ردیف پلکان به شکل هرم بر پا کرده اند. ورودی های کاخ، در اضلاع هشتگانه قرار دارد که به سالن اصلی کاخ منتهی می شود . این کاخ مجموعاً دارای 12 اتاق است که داخل هر اتاق نیز تزئیناتی از نقاشی و گچ بری دیده می شود . در میان این تزئینات ، تصاویری از شاهزادگان نادری نیز به چشم می خورد. در وسط این بنای هشت ضلعی، برج استوانه ای مانند، در دو طبقه قرار دارد که محل اقامت شاه و خانواده اش بوده است .
زیبایی این کاخ بیشتر در آرایش نمای خارجی کنگره دار ساختمان است که در آن معماری مغولی – هندی به چشم می خورد . داخل اتاق ها با نقاشى و گچبرى تزئین شده اند. در وسط این بنا از سطح پشت بام برجى مدور با ترک هاى شبیه نیم ستون معروف به خیارى احداث شده است.
دیدگاهتان را بنویسید