By زهرا مرادی (مدیر سایت) 
کلیسای “سورپ خاچ” یا صلیب مقدس در 8 کیلومتری شمال شرق خوی در استان آذربایجان غربی،در روستای مهلذان واقع است. بنای اولیه این کلیسا به تاریخ 1656 میلادی ساخته شده است. طبق شواهد موجود در سال 1897میلادی روستا دارای 24 خانوار سکنه ارمنی بوده است که پس از وقایع سال 1918 م. از ساکنین ارمنی روستا کسی باقی نمانده و کلیسا نیز متروکه شده است. کلیسا دارای پلان بازیلیکی مستطیلی شکل شرق به غرب است با ابعاد 15 متر در 22 متر که سقف و گنبد آن بر روی چهار ستون که توسط قوسهایی به یکدیگر و به دیوارهای جانبی متصل شده اند استوار است.
گنبد مخروطی شکل کلیسا بر روی ساق 12 ضلعی که هر ضلع دارای نورگیری است قرار داده شده است. دیوارهای داخلی ساق گنبد بعلت قاب بندیها در قسمت تحتانی نورگیرها بسیار زیبا میباشد. بر روی دیوارهای جنوبی و شمالی نیز نورگیرهایی تعبیه شده است.ورودیهای کلیسا در دیوار جنوبی و غربی قرار دارد که ورودی غربی به درون اطاق مستطیلی شکلی باز میشده است که آن نیز به نوبه حود دارای ورودی در سمت غربی و روبروی ورودی کلیسا بوده است. در حال حاضر این اطاقک ویران شده است. مصالح بکار رفته در قسمت پائین سنگ و بر روی سنگها آجر چیده شده است. دیوارهای داخلی با گچ پوشانده شده اند. برروی دیوارهای کلیسا نقوش صلیب و اشکال هندسی نقاشی شده اند همچنین بر روی سنگهای کلیسا سنگ نوشته هایی به زبان ارمنی مشاهده میشود. این کلیسا که تقریبا ویران گردیده بود مجددا بازسازی شده است.
منبع: www.irandeserts.com